Pochodzenie towarów w ujęciu procedur celnych

Co to jest pochodzenie towaru?

Pochodzenie towaru to kluczowy aspekt w międzynarodowym handlu, który odnosi się do kraju, w którym dany towar został wyprodukowany lub uzyskany. Pojęcie to jest istotne z kilku powodów: wpływa na wysokość cła, możliwość korzystania z preferencji taryfowych, a także na stosowanie środków ochronnych, takich jak antydumping czy kontyngenty ilościowe. Pochodzenie towaru może być dwojakiego rodzaju: niepreferencyjne i preferencyjne.

Niepreferencyjne pochodzenie towaru jest ustalane w celu stosowania taryfy celnej oraz środków pozataryfowych (np. embarga). Określa się je według przepisów ogólnych kodeksu celnego, które definiują pochodzenie towarów na podstawie miejsca ich pełnego wyprodukowania lub, w przypadku produktów wieloelementowych, na podstawie miejsca, w którym przeszły one ostatnią istotną ekonomicznie uzasadnioną obróbkę lub przetworzenie.

Preferencyjne pochodzenie towaru natomiast pozwala na korzystanie z obniżonych lub zerowych stawek celnych wynikających z umów o wolnym handlu zawartych między krajami lub regionami. Określenie preferencyjnego pochodzenia wymaga spełnienia określonych kryteriów, takich jak minimalny poziom lokalnej wartości dodanej lub przeprowadzenie specyficznych procesów produkcyjnych.

Jak prawidłowo określić pochodzenie towaru?

Określenie pochodzenia towaru jest procesem skomplikowanym, wymagającym precyzyjnego zrozumienia przepisów celnych oraz charakterystyki towarów. Poniżej przedstawiono kroki, które należy podjąć, aby prawidłowo określić pochodzenie towaru:

Analiza procesów produkcyjnych: Należy dokładnie przeanalizować cały proces produkcyjny, w tym pochodzenie surowców, komponentów oraz miejsce przetwarzania towaru.
Klasyfikacja towarów: Towary powinny być sklasyfikowane zgodnie z obowiązującą nomenklaturą taryfową, co ułatwi ustalenie odpowiednich reguł pochodzenia.
Zastosowanie reguł pochodzenia: W zależności od tego, czy pochodzenie jest niepreferencyjne czy preferencyjne, należy zastosować odpowiednie przepisy i kryteria. Reguły te mogą obejmować:
- Kryterium pełnego wytworzenia (tzw. wholly obtained)
- Kryterium zmiany taryfy celnej (change in tariff classification)
- Kryterium wartości dodanej (value added rule)
Dokumentacja i ewidencja: Ważne jest prowadzenie dokładnej dokumentacji procesów produkcyjnych oraz pochodzenia wszystkich użytych surowców i komponentów, co będzie stanowić podstawę do wydania świadectwa pochodzenia.

Jakie są dokumenty potwierdzające pochodzenie towaru?

Potwierdzenie pochodzenia towaru odbywa się za pomocą różnych dokumentów, które mogą być wymagane zarówno przez kraj eksportera, jak i importera. Do najważniejszych dokumentów należą:

Świadectwo pochodzenia (Certificate of Origin): Jest to podstawowy dokument potwierdzający pochodzenie towaru, wydawany przez uprawnione organy lub organizacje, takie jak izby handlowe.
Deklaracja na fakturze (Invoice Declaration): W przypadku niektórych umów prefer

encyjnych, zamiast formalnego świadectwa pochodzenia, można stosować deklarację na fakturze. Taka deklaracja jest składana przez eksportera i potwierdza, że towar spełnia warunki umowy o wolnym handlu.

Świadectwo EUR.1: Jest to specjalny dokument używany w ramach umów o wolnym handlu między Unią Europejską a krajami trzecimi. Świadectwo EUR.1 wydawane jest przez właściwe organy celne na podstawie złożonego wniosku i stosownej dokumentacji.
Świadectwo A.TR: Stosowane w handlu między Unią Europejską a Turcją w ramach unii celnej. Potwierdza ono, że towary są w wolnym obrocie zarówno w UE, jak i w Turcji.
Form A: Dokument stosowany w ramach systemu preferencji ogólnych (GSP), potwierdzający, że towar pochodzi z kraju objętego tym systemem i może korzystać z preferencji taryfowych przy wwozie do UE.

Jak ustalić preferencyjne pochodzenie towaru?

Preferencyjne pochodzenie towaru jest ustalane na podstawie reguł pochodzenia zawartych w umowach o wolnym handlu lub innych porozumieniach preferencyjnych. Aby towar mógł uzyskać status preferencyjnego pochodzenia, musi spełniać określone warunki. Proces ustalania preferencyjnego pochodzenia obejmuje następujące kroki:

Zidentyfikowanie odpowiednich umów preferencyjnych: Należy ustalić, czy istnieje umowa o wolnym handlu między krajem eksportera a krajem importera, która obejmuje dany towar.
Zastosowanie reguł pochodzenia: Reguły te mogą być różne w zależności od umowy i towaru. Mogą obejmować:
- Reguły wytwarzania: Towar musi być całkowicie wytworzony lub przetworzony w sposób znaczący w kraju objętym umową.
- Reguły wartości dodanej: Towar musi zawierać określony minimalny procent wartości dodanej pochodzącej z kraju objętego umową.
- Reguły zmiany klasyfikacji taryfowej: Towar musi zmienić swoją klasyfikację taryfową podczas procesu produkcji w kraju objętym umową.
Zgromadzenie dokumentacji: Eksporter musi zebrać wszystkie dokumenty potwierdzające spełnienie warunków preferencyjnego pochodzenia, w tym faktury, specyfikacje procesów produkcyjnych oraz wszelkie inne dowody.
Wydanie świadectwa pochodzenia: Po spełnieniu wszystkich warunków, właściwe organy mogą wydać świadectwo preferencyjnego pochodzenia, takie jak świadectwo EUR.1, świadectwo A.TR lub deklaracja na fakturze.

Najczęstsze błędy w procedurze uzyskania świadectwa pochodzenia towaru

Procedura uzyskania świadectwa pochodzenia towaru może być skomplikowana i obarczona ryzykiem błędów. Do najczęstszych należą:

Nieprawidłowe określenie kraju pochodzenia: Błędne ustalenie kraju pochodzenia towaru, wynikające z niewłaściwej analizy procesów produkcyjnych lub pochodzenia surowców.
Brak wymaganej dokumentacji: Niewystarczająca dokumentacja potwierdzająca spełnienie kryteriów pochodzenia, co może prowadzić do odmowy wydania świadectwa.
Błędne wypełnienie dokumentów: Błędy w wypełnianiu świadectw pochodzenia, takie jak niekompletne informacje, błędne dane dotyczące eksportera lub towaru.
Nieznajomość aktualnych przepisów: Brak znajomości aktualnych przepisów celnych i reguł pochodzenia, co może prowadzić do niezgodności z wymogami prawnymi.
Niezgodność z umowami handlowymi: Niespełnienie specyficznych wymogów określonych w umowach o wolnym handlu, co uniemożliwia skorzystanie z preferencji taryfowych.

Aby uniknąć tych błędów, ważne jest, aby eksporterzy byli dobrze zaznajomieni z przepisami celno-handlowymi, dokładnie dokumentowali procesy produkcyjne oraz korzystali z porad specjalistów ds. celnych. Regularne szkolenia i aktualizowanie wiedzy na temat obowiązujących przepisów mogą znacząco zmniejszyć ryzyko popełnienia błędów w procedurze uzyskania świadectwa pochodzenia towaru.